पॅरिस/मुंबई | विशेष वृत्तसेवा :- छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या दूरदृष्टीने घडवलेले १२ ऐतिहासिक किल्ले आता युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत (UNESCO World Heritage List) समाविष्ट करण्यात आले आहेत. यामुळे ‘मराठा सामरिक स्थापत्यशास्त्र’ (Maratha Military Landscapes) ला जागतिक ओळख मिळाली असून, हा भारतासाठी आणि विशेषतः महाराष्ट्रासाठी अत्यंत अभिमानाचा क्षण ठरला आहे.
युनेस्कोच्या बैठकीत ऐतिहासिक निर्णय
पॅरिस येथील युनेस्कोच्या मुख्यालयात झालेल्या ४७व्या बैठकीत भारताने सादर केलेल्या अभ्यासपूर्ण प्रस्तावाला सर्व सदस्य राष्ट्रांनी एकमताने मान्यता दिली.
भारत सरकार आणि महाराष्ट्र शासनाने तयार केलेल्या “Maratha Military Landscapes” प्रकल्पाला “अद्वितीय वैश्विक मूल्य” (Outstanding Universal Value) म्हणून मान्यता मिळाली.
जागतिक वारसा ठरलेले १२ किल्ले
महाराष्ट्रातील ११ आणि तामिळनाडूमधील १ असे एकूण १२ किल्ल्यांचा समावेश:
रायगड, राजगड, प्रतापगड, पन्हाळा, शिवनेरी, लोहगड, साल्हेर, सिंधुदुर्ग, विजयदुर्ग, सुवर्णदुर्ग, खांदेरी, जिंजी (Gingee – तामिळनाडू)
हे सर्व किल्ले केवळ लढाया किंवा सामरिक दृष्टिकोनातून नव्हे, तर स्थापत्यकलेतील बारकावे, भौगोलिक स्थितीचा अचूक उपयोग आणि प्रशासनिक केंद्रे म्हणूनही अनोखे ठरतात.
जागतिक स्तरावर कौतुक
युनेस्कोने म्हटले की:
“Maratha hill forts are exceptional examples of military architecture that blend seamlessly into the landscape, reflecting deep knowledge of terrain, strategic defense, and architectural innovation.”
देशभरातून अभिनंदन
या ऐतिहासिक यशानंतर देशभरातून आणि महाराष्ट्रातून शिवप्रेमी, इतिहास अभ्यासक आणि नागरिकांकडून आनंद व्यक्त केला जात आहे. अनेक राष्ट्रांनी महाराष्ट्र सरकारच्या कामगिरीचे कौतुक केले आहे.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांचे वक्तव्य:
“हे फक्त महाराष्ट्राचे नाही, तर संपूर्ण भारताचे यश आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी उभारलेल्या गड-किल्ल्यांना आज जगमान्यता मिळाली ही काळाच्या पलिकडची गोष्ट आहे.”
– मुख्यमंत्री, महाराष्ट्र राज्य.
